Πρόσβαση, επανάχρηση και παράθεση προέλευσης δεδομένων
Πρόσβαση, επανάχρηση και παράθεση προέλευσης δεδομένων
Κατά τη χρήση και την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων που συλλέγονται ή παράγονται από άλλους, απαιτείται η προέλευση, το περιεχόμενο, η τοποθεσία, η άδεια, οι περιορισμοί χρήσης και άλλες πληροφορίες. Οι υπηρεσίες αναζήτησης περιλαμβάνουν περιγραφικές πληροφορίες (μεταδεδομένα) σε σύνολα δεδομένων έρευνας. Όσο καλύτερη είναι η περιγραφή του συνόλου δεδομένων, τόσο πιο εύκολο είναι να το βρείτε και να το χρησιμοποιήσετε. Τα υπάρχοντα ερευνητικά σύνολα δεδομένων ενδέχεται να είναι διαθέσιμα για επαναχρησιμοποίηση.
Η ποιότητα των δεδομένων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προβλεπόμενη χρήση και την πειθαρχία τους. Τα δεδομένα πρέπει να περιγράφονται επαρκώς καλά ώστε να επιτρέπουν την αξιολόγηση της καταλληλότητάς τους για τον σκοπό. Είναι πολύ συνηθισμένο στον κόσμο της έρευνας ο χρήστης των δεδομένων να επικοινωνεί με τον παραγωγό δεδομένων για να επιβεβαιώσει τις λεπτομέρειες των δεδομένων πριν τα χρησιμοποιήσει.
Η εύρεση ενός φαινομενικά κατάλληλου δεδομένων είναι το πρώτο βήμα. Η αξιολόγηση της χρησιμότητας του συνόλου δεδομένων που βρέθηκε για τους επιδιωκόμενους ερευνητικούς σκοπούς είναι ένα σημαντικό δεύτερο βήμα. Στο παρακάτω βίντεο θα βρείτε μια σειρά από χρήσιμα κριτήρια (Πανεπιστήμιο Ουτρέχτης, 2018).
Αφού βρείτε τα κατάλληλα δεδομένα για τον σκοπό σας και ελέγξετε την ποιότητα των δεδομένων, πώς μπορείτε να τα αποκτήσετε; Τα παρακάτω βήματα δώστε έμφαση σε ορισμένες πτυχές που μπορεί να συναντήσετε στην πορεία:
Ελέγξτε τους όρους και τις προϋποθέσεις πρόσβασης και χρήσης
Ενδέχεται να υπάρχουν διαφορετικές ρυθμίσεις πρόσβασης για οποιαδήποτε συλλογή δεδομένων, ειδικά εκείνες που περιέχουν πιο λεπτομερή, ευαίσθητα ή εμπιστευτικά δεδομένα. Γενικά, υπάρχουν οι ακόλουθες επιλογές πρόσβασης:
-
Ανοιχτά δεδομένα
Οποιοσδήποτε μπορεί να έχει ελεύθερα πρόσβαση, χρήση, τροποποίηση και κοινή χρήση για οποιονδήποτε σκοπό. -
Ανοιχτά μετά από εγγραφή
Ο χρήστης πρέπει να εγγραφεί και να παράσχει τις απαιτούμενες πληροφορίες. Οι πληροφορίες συχνά περιλαμβάνουν προσωπικά δεδομένα, θεσμική υπαγωγή και σκοπό χρήσης. Δεν απαιτούνται ειδικοί όροι πρόσβασης. -
Ανοιχτά υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις
Για παράδειγμα: -
Η πρόσβαση σε μια συλλογή δεδομένων απαιτεί άδεια από τους καταθέτες ή τους κατόχους δεδομένων.
-
Τα «αρχεία επιστημονικής χρήσης» είναι διαθέσιμα μόνο για ακαδημαϊκή έρευνα και εκπαίδευση.
-
Η χρήση δεδομένων περιορίζεται σε «μόνο μη εμπορική χρήση».
-
Τα ευαίσθητα και εμπιστευτικά δεδομένα είναι διαθέσιμα μόνο υπό αυστηρούς όρους χρήσης και μέτρα ασφαλείας.
-
Πρόσβαση μόνο σε μεταδεδομένα
Πολλά αρχεία δεδομένων δεν είναι προσβάσιμα για διαφορετικούς λόγους. Ακόμα κι αν τα αρχεία δεδομένων δεν είναι προσβάσιμα, τα σχετικά μεταδεδομένα ενδέχεται να εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα σε αποθετήρια και οι πληροφορίες που λαμβάνονται από αυτά μπορεί να είναι επίσης χρήσιμες για εσάς. -
Embargo
Ορισμένα αποθετήρια περιέχουν δεδομένα υπό εμπάργκο, δηλαδή μετά από μια καθορισμένη χρονική περίοδο (π.χ. 6 ή 12 μήνες) τα δεδομένα ελευθερώνονται για δημόσια χρήση.
Δείτε το βίντεο:
Legal Aspects of Data (Maria Rehbinder)
Παράθεση προέλευσης δεδομένων
Αφού χρησιμοποιήσετε δεδομένα έρευνας, ίσως θελήσετε να δημοσιεύσετε σχετικά με το έργο που έχετε κάνει. Σε αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει πάντα να αναφέρετε ερευνητικά δεδομένα. Τα δεδομένα της έρευνας ενδέχεται να υπόκεινται σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, η αναφορά δεδομένων συνήθως περιλαμβάνεται στους όρους και τις προϋποθέσεις για τη χρήση των δεδομένων. Η υποχρέωση ορθής αναγνώρισης οποιασδήποτε ερευνητικής εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας που επενδύεται στην ανάπτυξη βάσεων δεδομένων, απορρέει επίσης λογικά από τη δεοντολογία της έρευνας.
Ελάχιστη αναφορά δεδομένων:
Η ελάχιστη αναφορά δεδομένων που προτείνει η DataCite (Datacite, n.d.b) είναι:
Δημιουργός (Έτος Έκδοσης). Τίτλος. Εκδότης. Αναγνωριστικό
Η DataCite συνιστά τη συμπερίληψη πληροφοριών σχετικά με δύο προαιρετικές ιδιότητες, Version και ResourceType (εάν υπάρχουν):
Δημιουργός (Έτος Έκδοσης). Τίτλος. Εκδοχή. Εκδότης. Τύπος Πόρων. Αναγνωριστικό