Τα δίκτυα υπολογιστών ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία των τηλεπικοινωνιακών δικτύων[1] (telecommunication networks) και πιο συγκεκριμένα σε εκείνα τα κατανεμημένα συστήματα, τα οποία επιτρέπουν στους χρήστες τους τη μεταφορά ή ανταλλαγή πληροφοριών. Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα γενικά, αφενός μεν είναι ειδικά σχεδιασμένα για την εξυπηρέτηση μιας συγκεκριμένης υπηρεσίας (π.χ. για τη μετάδοση φωνής) αφετέρου δε ο τερματικός τους εξοπλισμός, είναι ειδικός για τη συγκεκριμένη λειτουργία (πχ. συσκευές τηλεφώνου). Η πιο σημαντική διαφορά των δικτύων υπολογιστών σε σχέση με τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα είναι η γενικότητά τους, η παροχή δηλαδή από πλευράς των δικτύων υπολογιστών ενός πολύ ευρύτερου φάσματος υπηρεσιών.

    Δίκτυο Υπολογιστών

Δίκτυο υπολογιστών (Computer Network) είναι τηλεπικοινωνιακό σύστημα από αυτόνομους[2] ή όχι επικοινωνούντες υπολογιστές. Οι υπολογιστές αυτοί ή αλλιώς κόμβοι, θεωρούνται διασυνδεδεμένοι όταν είναι σε θέση να ανταλλάξουν πληροφορίες σε μορφή δεδομένων ανεξάρτητα αν αυτά αντιστοιχούν σε κείμενο, ήχο, εικόνα κλπ.


Τα δίκτυα Η/Υ αναπτύσσονται και λειτουργούν κυρίως με συσκευές που προγραμματίζονται και είναι γενικού σκοπού, μπορούν δηλαδή να παρέχουν κάθε υπηρεσία που παρέχει ένα υπολογιστής[3]. Δεδομένου ότι τέτοιοι υπολογιστές δεν είναι σχεδιασμένοι για να εξυπηρετήσουν μία μόνο μορφή αναπαράστασης πληροφορίας (όπως, π.χ. η φωνή ή το τηλεοπτική εικόνα), έχουν τη δυνατότητα εξυπηρέτησης διαφόρων μορφών αναπαράστασης της πληροφορίας. Έτσι, τα δίκτυα υπολογιστών μπορούν να υποστηρίζουν ένα μεγάλο φάσμα εφαρμογών που συνέχεια αυξάνεται[4].

Ένα δίκτυο υπολογιστών, που από εδώ και στο εξής μπορεί να αναφέρεται ως δίκτυο, αποτελείται από δύο ή περισσότερους υπολογιστές, καθώς και άλλες συσκευές, (όπως εκτυπωτές, εξωτερικούς σκληρούς δίσκους, modems, routers κ.ά.), που συνδέονται μεταξύ τους έτσι ώστε να μπορούν να επικοινωνούν και ως εκ τούτου να ανταλλάσσουν εντολές, να διαμοιράζονται δεδομένα, υλικό (hardware) και άλλους πόρους.

Σκοπός των δικτύων

Τα δίκτυα δημιουργήθηκαν με σκοπό να διαμοιράζονται οι πόροι των συνδεδεμένων υπολογιστικών συστημάτων (και όχι μόνο) και να ανταλλάσσονται πληροφορίες  κάθε μορφής (προγράμματα, αρχεία, δεδομένα κλπ). Με την εξάπλωση των δικτύων υπολογιστών πέρα από την αξιοποίηση των πόρων που αναφέραμε, είναι δυνατή η κατανεμημένη αξιοποίηση υπολογιστικής ισχύος[5] και η παροχή κάθε είδους υπηρεσιών (π.χ Internet of Things[6]). Τα προγράμματα, τα δεδομένα και οι συνδεδεμένες συσκευές (κάθε είδους) διατίθενται σε «οποιονδήποτε[7]»  συνδεδεμένο χρήστη στο δίκτυο, ανεξάρτητα από τη θέση που βρίσκεται. Με τον τρόπο αυτό πετυχαίνουμε να αυξήσουμε την απόδοση του συστήματος να εξοικονομήσουμε πόρους, αλλά και να έχουμε τη δυνατότητα κεντρικού ελέγχου και εύκολης επεκτασιμότητα. Επιπλέον, και ανεξάρτητα από την τεχνολογία του, ένα δίκτυο είναι  από τα πιο ισχυρά μέσα ώστε να μπορέσουν να επικοινωνήσουν άνθρωποι που βρίσκονται σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους.


[1] Προφανώς τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα είναι μια μεγάλη κατηγορία δικτύων αλλά επίσης μεγάλα και γνωστά είναι και τα δίκτυα παροχής ηλεκτρικής ισχύος, ύδρευσης, παροχής φυσικού αερίου κα.

[2] Αυτόνομοι ή όχι υπολογιστές είναι αυτοί που μπορεί να ελεγχθεί ή όχι η λειτουργία τους από κάποιον (ή κάποιους άλλους) υπολογιστή(στες).

[3] Ένας κόμβος (ή σταθμός ή τερματικό) ενός δικτύου Η/Υ μπορεί να είναι και ένας οποιοσδήποτε γενικής χρήσης υπολογιστής, όπως πχ. αυτοί που γράφονται κείμενα, εκτελούνται υπολογισμοί, τηρούνται τα αρχεία κλπ.

[4] Από τεχνολογική άποψη τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας είναι δίκτυα υπολογιστών όπου η μετάδοση «φωνής» είναι μια από τις πάρα πολλές δυνατότητές τους.

[5] Η εκτέλεση πχ. ενός προγράμματος που απαιτεί μεγάλης κλίμακας υπολογιστικούς πόρους, μπορεί να γίνει σε έναν ή περισσότερους απομακρυσμένους υπολογιστές.

[6] Το Διαδίκτυο των πραγμάτων ή Ίντερνετ των πραγμάτων (Internet of Things) αποτελεί το δίκτυο επικοινωνίας μεγάλου αριθμού συσκευών, οικιακών, αυτοκινήτων, παραγωγής προϊόντων καθώς και κάθε συσκευής που ενσωματώνει ηλεκτρονικά μέσα, λογισμικό, αισθητήρες και συνδεσιμότητα σε δίκτυο ώστε να επιτρέπεται η σύνδεση και η ανταλλαγή δεδομένων. Τελικά, η φιλοσοφία του IoT κατατείνει στη σύνδεση όλων των ηλεκτρονικών συσκευών μεταξύ τους (σε τοπικό πχ. δίκτυο) ή με δυνατότητα σύνδεσης στο Διαδίκτυο. Δύο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα των παραπάνω είναι πχ. οι ρομποτικές σκούπες που με τη βοήθεια τοπικής εφαρμογής μπορούν να χαρτογραφήσουν το σπίτι μας ή τα έξυπνα κλιματιστικά που μπορούν να ενεργοποιηθούν με εφαρμογή που «τρέχει» στο κινητό μας.

[7] Προφανώς διατίθενται και έλεγχοι για την πρόσβαση που αφορούν, συσκευές, χρήστες, δυνατότητες, χρόνους κ.ά.