Πολλές φορές και σε πραγματικό εργασιακό περιβάλλον, είναι αναγκαίο να ορίσουμε «ενότητες» υπολογιστών (πχ. domains ή domain trees) που αντιμετωπίζονται σαν ένα ξεχωριστό Δίκτυο.

    Υποδίκτυα

«Ενότητες» υπολογιστών στα πλαίσια ενός συνολικότερου δικτύου ονομάζονται Υποδίκτυα (Subnetworks).

 

Οι υπολογιστές αυτών των υποδικτύων μπορεί:
  1. Να έχουν εικονικές IP διευθύνσεις (στατικές [1] ή δυναμικές [2] ), οπότε για την επικοινωνία τους με το Internet απαιτείται χρήση υπηρεσίας N.A.T [3] .
  2. Να έχουν πραγματικές IP διευθύνσεις (συνήθως στατικές). Σε αυτή την περίπτωση, είναι φανερό, ότι εάν χρησιμοποιήσουμε για κάθε υποδίκτυο μοναδική IP διεύθυνση, εφόσον έχουμε υπολογιστές λιγότερους από αυτούς που υποστηρίζει η κλάση της ΙPδιεύθυνσης (HostAddresses), γίνεται σπατάλη διευθύνσεων.

Για να αποφύγουμε την παραπάνω σπατάλη εισάγουμε τη λειτουργία της Μάσκας Υποδικτύου (Subnet Mask).

   Μάσκα υποδικτύου

Μάσκα Υποδικτύου (subnet mask) ορίζουμε μια σειρά από 32 bits που «παρακολουθούν» την IP διεύθυνση μιας ενότητας υπολογιστών συνιστώντας υποδίκτυο.

 

Από αυτά τα 32 ψηφία της μάσκας, το πόσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό του υποδικτύου, εξαρτάται από την κλάση του δικτύου. Έτσι για τις διάφορες κλάσεις έχουμε:

  • Δίκτυα Α΄ Class 24 bits,
  • Δίκτυα B’ Class 16 bits,
  • Δίκτυα C’ Class 8 bits.

Τα ψηφία με τιμή 1 προσδιορίζουν το δίκτυο και τα ψηφία με τιμή 0 τον υπολογιστή.

Με ενσωμάτωση της Δ/νσης υποδικτύου (χωρίς δηλαδή χρήση μάσκας των ψηφίων με 1) η ΙP Δ/νση γίνεται:

 

NETWORK ADDRESS

SUBNET

HOST ADDRESS

Οι βασικές μάσκες υποδικτύου, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, για τις χρησιμοποιούμενες κλάσεις είναι:

  1. Α: 255.0.0.0
  2. Β: 255.255.0.0
  3. C: 255.255.255.0

Προφανώς με τη χρήση Μάσκας Υποδικτύου δεν αυξάνει ο αριθμός των υπολογιστών που μπορούν να διευθυνσιοδοτηθούν στο κάθε δίκτυο αλλά μπορούν να δημιουργηθούν υποδίκτυα [4] . Για ένα δίκτυο πχ. κλάσης C μπορούμε να ορίσουμε τα παρακάτω υποδίκτυα.

Α/Α

Subnet Mask

Υποδίκτυα

Αριθμός Η/Υ * Δ/νση: Χ.Χ.Χ.( )

1

255.255.255.0

0

254 * (1 – 254)

2

255.255.255.128

2

253 * (1 - 126), (128 – 254)

3

255.255.255.192

4

251 * (1 – 62), (64 – 126), (128 – 190), (190 – 254)

4

255.255.255.224

8

247 * (1-30), (32 – 62), (64 –94) …

5

255.255.255.240

16

239 * (1 – 14) …

6

255.255.255.248

32

223 * (1 – 6), …

7

255.255.255.252

64

191 * (1 –2), …

 

Αντίστοιχα το πλήθος των δυαδικών ψηφίων που προσδιορίζουν τον Η/Υ στο Υποδίκτυο είναι: 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2.


Εικόνα 2.16 Κατανομή αριθμού σταθμών-κόμβων (Hosts) με υποδικτύωση
(Δίκτυα Υπολογιστών Γ’ ΕΠΑ.Λ., ΙΕΠ, Αθήνα 2017)

Η πρώτη από όλες διεύθυνση, δεσμεύεται για το δίκτυο. Οι διευθύνσεις με όλα τα bits 0 στη διεύθυνση του Η/Υ (πρώτες) χαρακτηρίζουν το υποδίκτυο. Επίσης δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι διευθύνσεις με όλα τα bits 1 (στη διεύθυνση Η/Υ) γιατί είναι δεσμευμένες πχ. για broadcast λειτουργίες. Είναι φανερό ότι «χάνονται» ορισμένες διευθύνσεις αλλά δημιουργούνται υποδίκτυα με δική τους διεύθυνση. Προφανώς μας συμφέρει να δημιουργούμε υποδίκτυα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό υπολογιστών (χάνονται) λιγότερες διευθύνσεις. Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει ποτέ να έχουμε το ανώτατο επιτρεπτό αριθμό υποδικτύων γιατί πρέπει να ξαναφτιαχτούν όλα αν θέλουμε να προσθέσουμε ένα.

Παράδειγμα κατάτμησης «κοψίματος» δικτύου:

Έχουμε τρία υποδίκτυα με 111, 52 και 27 Η/Υ. Να «κοπούν» IP διευθύνσεις με τη βοήθεια Subnet Mask, ώστε να εξυπηρετηθούν όλοι οι υπολογιστές κάτω από την διεύθυνση 192.3.1.0

Α) Αφού το πρώτο υποδίκτυο έχει πάνω από 64 υπολογιστές θα πρέπει να είναι 255.255.255.128 (που υποστηρίζει 126 Η/Υ ανά υποδίκτυο).

Α/Α Υπολογιστή

Subnet Mask

IP Υπολογιστή

1

255.255.255.128

192.3.1.3

2

255.255.255.128

192.3.1.4

3

255.255.255.128

192.3.1.5

111

255.255.255.128

192.3.1.113

Η Δ/νση 192.3.1.0 είναι συνολικά του Δικτύου (φυσική), την 192.3.1.1. την κρατάμε για τον δρομολογητή και την 192.3.1.2 για το υποδίκτυο.

Β) Αφού το δεύτερο υποδίκτυο έχει πάνω από 32 υπολογιστές θα πρέπει να είναι 255.255.255.192 (που υποστηρίζει 62 Η/Υ ανά υποδίκτυο).

Α/Α Υπολογιστή

Subnet Mask

IP Υπολογιστή

1

255.255.255.192

192.3.1.129

2

255.255.255.192

192.3.1.130

3

255.255.255.192

192.3.1.131

52

255.255.255.192

192.3.1.180

Η Δ/νση 192.3.1.128 είναι του υποδικτύου.

Γ) Αφού το τρίτο υποδίκτυο έχει πάνω από 16 υπολογιστές θα πρέπει να είναι 255.255.255.224 (που υποστηρίζει 30 Η/Υ ανά υποδίκτυο).

Α/Α Υπολογιστή

Subnet Mask

IP Υπολογιστή

1

255.255.255.224

192.3.1.193

2

255.255.255.224

192.3.1.194

3

255.255.255.224

192.3.1.195

27

255.255.255.224

192.3.1.222

Η Δ/νση 192.3.1.192 είναι του υποδικτύου.

Στο παραπάνω δίκτυο χωράει ακόμα ένα υποδίκτυο με μάσκα 255.255.255.224 και διευθύνσεις: 192.3.1.223 – 192.3.1.252  



[1] Στατική διεύθυνση σε ένα δίκτυο υπολογιστών (static IP) είναι η IP διεύθυνση που αποδίδεται σε ένα υπολογιστή και δεν αλλάζει εκτός εάν ο διαχειριστής το επιλέξει και εφόσον επιτρέπεται.

[2] Δυναμική διεύθυνση σε ένα δίκτυο υπολογιστών (dynamic IP) είναι η IP διεύθυνση που αποδίδεται σε ένα υπολογιστή που μπορεί να αλλάζει κάθε φορά που ο υπολογιστής συνδέεται στο δίκτυο με βάση κάποιους προκαθορισμένους κανόνες

[3] Θα αναφερθούμε στην υπηρεσία αυτή στο τέλος της ενότητας.

[4] Πλήθος Διαδικτυακών αλλά και τοπικής εγκατάστασης υπολογιστικά εργαλεία διατίθενται προκειμένου να κάνουμε τους κατάλληλους υπολογισμούς (ορισμός μάσκας, διάστημα διευθύνσεων σταθμών κλπ) για τη σωστή κατάτμηση ενός δικτύου σε υποδίκτυα.