Mobile Citizen Journalism
Περιγραφή θέματος
-
Γενικά
Καλωσόρισες!
Το πρόγραμμα κατάρτισης «Γίνε Πολίτης Δημοσιογράφος με το Κινητό σου» έχει σκοπό την βασική κατάρτιση νέων 18 – 28 ετών σε θέματα σχετικά με την άσκηση του λειτουργήματος «δημοσιογραφία του πολίτη», με εργαλείο διεξαγωγής και μέσο δημοσίευσης το κινητό τηλέφωνο.
Το εγχείρημα αυτό προέκυψε από την διαπιστωμένη ανάγκη κάλυψης του ελλείμματος γνώσεων και τεχνικής που έχουν οι νέοι «ερασιτέχνες της δημοσιογραφίας». Συγκεκριμένα, ο στόχος του προγράμματος είναι να δώσει άρτια απάντηση σε τρία πεδία: στην έλλειψη δημοσιογραφικής εκπαίδευσης, στην έλλειψη προσδιορισμού του ρόλου του πολίτη-δημοσιογράφου και στην έλλειψη γνώσης της κατάλληλης αξιοποίησης των δυνατοτήτων των σύγχρονων κινητών τηλεφώνων για παραγωγή δημοσιογραφικού έργου.
Το εκπαιδευτικό υλικό που δημιουργήθηκε έχει διαμορφωθεί τόσο για τη διεξαγωγή σεμιναρίου δια ζώσης, όσο και για την αυτοεκμάθηση μέσω της πλατφόρμας Moodle (elearn.ellak.gr), με άδεια χρήσης CC-BY-SA. Το υλικό ακολουθεί τις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων:
- δημοσιευμένα άρθρα και άλλη σχετική βιβλιογραφία
- παρουσιάσεις εμπλουτισμένες με παραδείγματα
- διαδικτυακές πηγές με χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό
- βιντεοπαρουσιάσεις και μαγνητοσκοπημένες διαλέξεις
- υποδειγματικές δραστηριότητες που οδηγούν σε αξιολόγηση
Επίσης, τα υλικό έχει διαμορφωθεί σε τρόπο ώστε:
- να διευκολύνει και να καθοδηγεί τους εκπαιδευόμενους στη μελέτη τους
- να προάγει την αλληλεπίδραση των εκπαιδευομένων με το εκπαιδευτικό υλικό
- να αξιοποιεί την πολυτροπικότητα και τα πολυμέσα (γραπτό και βιντεοσκοπημένο λόγο, οπτικά και ηχητικά ερεθίσματα) για να επεξηγήσει έννοιες και να τις παρουσιάσει με εύληπτο και κατανοητό τρόπο, καθώς και να προσελκύσει και να διατηρήσει το ενδιαφέρον των εκπαιδευομένων
- να επιτρέπει την αξιολόγηση και ενημέρωση των εκπαιδευόμενων για την πρόοδό τους.
Η ύλη χωρίζεται σε οκτώ (8) ενότητες, με τρία μαθήματα σε κάθε ενότητα. Στο τέλος κάθε μαθήματος προτείνονται δραστηριότητες, προκειμένου να εμπεδώσει ο συμμετέχων τα κρίσιμα σημεία της ύλης και να εξοικιωθεί με την χρήση των αντίστοιχων εργαλείων. Επίσης, στο τέλος κάθε μαθήματος παρέχεται βιβλιογραφία, που επιτρέπει την εμβάθυνση στα ζητήματα που τέθηκαν.
Για την αξιολόγησή τους, οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν στην ολοκλήρωση δραστηριοτήτων που συνδυάζουν θεωρία, εξάσκηση και υλοποίηση. Κρίνονται με τον ίδιο συντελεστή βαρύτητας, με βαθμολογία από 1 έως 100 και βάση επιτυχούς παρακολούθησης το 51. Οπότε, η τελικά βαθμολογία προκύπτει βάσει του ακόλουθου απλού τύπου:
Ω = (Ζ1 +Ζ2 +… ΖΝ)/Ν
όπου: Ζi = η βαθμολογία ανά δραστηριότητα, με άριστα το 100
Ν = ο συνολικός αριθμός των δραστηριοτήτων
Ω = η τελική βαθμολογία του εκπαιδευόμενου
Παράδειγμα: Έστω ότι ο συνολικός αριθμός των δραστηριοτήτων είναι πέντε (Ν = 5).
Αν ο εκπαιδευόμενος ολοκλήρωσε όλες τις δραστηριότητες και βαθμολογήθηκε με 60, 80, 100, 80, 80, τότε Ω = (60+80+100+80+80)/5 = 400/5 = 80
Αν ο εκπαιδευόμενος ολοκλήρωσε μόνο τις τρεις δραστηριότητες και βαθμολογήθηκε στις τρεις με 60, 80, 100 και στις δύο με 0, τότε Ω = (60+80+100+0+0)/5 = 240/5 = 48
Οι εκπαιδευόμενοι που δεν ολοκλήρωσαν με επιτυχία κάποιες δραστηριότητες έχουν το δικαίωμα να ξαναπροσπαθήσουν όσες φορές χρειαστεί ωσότου αποκτήσουν βαθμολογία επιτυχούς παρακολούθησης (51 έως 100).
Πεποίθησή μας είναι ότι, στο τέλος αυτού του προγράμματος κατάρτισης, οι συμμετέχοντες θα έχουν μάθει όλα όσα απαρτίζουν τον τίτλο του και το πώς επιτυγχάνεται η ολότητά του. Δηλαδή, θα έχουν μάθει:
- τι είναι και πώς λειτουργεί ο δημοσιογράφος,
- τι είναι και πώς λειτουργεί ο πολίτης-δημοσιογράφος,
- τι είναι και πώς λειτουργεί ο πολίτης-δημοσιογράφος-με το κινητό του
Τα μόνα προαπαιτούμενα είναι να έχει κανείς
- τις βασικές δεξιότητες πληροφορικής για διαδικτυακή πλοήγηση/ανάγνωση/γραφή και
- να έχει επάρκεια ανάγνωσης και κατανόησης στα Αγγλικά – λόγω του ότι η βιβλιογραφία της ύλης προέρχεται κυρίως από τον αγγλόφωνο κόσμο.
Ο συγγραφέας του εκπαιδευτικού υλικού,
Τάσος Καφαντάρης
Ηλ. Μηχ. Η/Υ – Δημοσιογράφος Επιστημών
ΥΓ: Μπορείς να παρακολουθήσεις αυτό το πρόγραμμα κατάρτισης και μέσα από το κινητό σου τηλέφωνο, αν εγκαταστήσεις την δωρεάν εφαρμογή Moodle (για Android ή iPhone iOS).
-
Φόρουμ
-
Στο πρώτο μάθημα της όγδοης και τελευταίας ενότητας θα κάνουμε ανασκόπηση και κριτική της ύλης του προγράμματος κατάρτισης «Γίνε Πολίτης Δημοσιογράφος με το Κινητό σου».
Περιεχόμενα 1ου μαθήματος
- Ανασκόπηση της ύλης
- - Κριτική της ύλης
Ανασκόπηση της ύλης
Ενότητα 1
βαθμός
Μάθημα 1
Η δημοσιογραφία είναι από γεννησιμιού της μια δημοκρατική λειτουργία: Ενημερώνει τους πολλούς για τις εξελίξεις και τους προφυλάσσει από την κατάχρηση εξουσίας των λίγων.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να γίνεις δημοσιογράφος και πολλά είδη δημοσιογράφου να γίνεις. Είναι μια καριέρα με πολλές προκλήσεις και ανταμοιβές.
Ο δημοσιογράφος πρέπει:
· Να ενδιαφέρεται για τον κόσμο γύρω του.
· Να αγαπά τη γλώσσα του.
· Να έχει ξύπνιο και νοικοκυρεμένο μυαλό.
· Να είναι σε θέση να πλησιάσει αλλά και να αμφισβητήσει τους ανθρώπους.
· Να είναι ευγενικός αλλά επίμονος.
· Να είναι φιλικός και αξιόπιστος.
Ε1Μ1 =
Μάθημα 2
Ο δημοσιογραφικός λόγος είναι «εσωτερικός» και «εξωτερικός»: Ο «εσωτερικός» αναφέρεται στην κατηγοριοποίηση της αρθρογραφίας των εφημερίδων και περιοδικών και την αντιστοίχισή τους με τους ρόλους των δημοσιογράφων. Ο «εξωτερικός» είναι ο λόγος που εισπράττει ο αναγνώστης. Στο πέρασμα του χρόνου, αναπτύχθηκαν διάφορα «ρεύματα» δημοσιογραφικής έκφρασης, από τον εντυπωσιασμό, τον αντικειμενισμό και τον ερμηνευτισμό, μέχρι την λογοτεχνική δημοσιογραφία, την υπερασπιστική δημοσιογραφία και την κυβερνοδημοσιογραφία. Ανάμεσά τους, παρουσιάστηκαν πολλά άλλα υπο-είδη και πρακτικές, που δεν βαθμολογούνται πάντοτε θετικά από τον αναγνώστη.
Ε1Μ2 =
Μάθημα 3
Η δημοσιογραφία των πολιτών ξεκίνησε αρχικά ως ακτιβισμός εναντίωσης στην «παραπληροφόρηση των μεγάλων ΜΜΕ». Οι πολίτες-δημοσιογράφοι προέρχονται από το ίδιο το κοινό, τους αναγνώστες δηλαδή, τους ακροατές και τους τηλεθεατές των ΜΜΕ. Η τεχνολογία του Διαδικτύου επιτρέπει στους πολίτες να δημοσιεύουν δοκίμια, φωτογραφίες, ειδησεογραφικά μηνύματα και παραπομπές σε ιστολόγια και ιστότοπους.
Τα ιστολόγια (blogs) είναι προσωπικά ημερολόγια ή περιοδικά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πρόκληση δημόσιας συζήτησης. Γράφοντας σε αυτά, οι πολίτες-δημοσιογράφοι δεν περιορίζονται από συμβατικές δημοσιογραφικές διαδικασίες ή μεθοδολογίες και, συνήθως, λειτουργούν χωρίς εποπτεία. Πολλά ιστολόγια δημιουργούνται για την κάλυψη τοπικών ειδήσεων, που συχνά παραμελούνται από τα μεγάλα ΜΜΕ.
Τα Wiki είναι πλατφόρμες συνεργατικής αρθρογραφίας που παρέχουν πληροφορίες στο ευρύτερο κοινό. Τα Wiki και τα ιστολόγια δεν έχουν σταθερή κατηγοριοποίηση, καθώς αναπτύσσονται καθημερινά για να ικανοποιήσουν διαφορετικές ανάγκες πληροφόρησης των ατόμων και της κοινωνίας.
Ε1Μ3 =
Ενότητα 2
Μάθημα 1
Πρέπει να αξιολογείς την αξιοπιστία όλων των πηγών πληροφοριών σου. Αυτή η αξιολόγηση θα καθορίσει:
· το ποιες πληροφορίες θα χρησιμοποιήσεις
· το πώς θα τις παρουσιάζεις στο κοινό σου
Να μη δίνεις τη συγκατάθεσή σου για «off the record», παρά μόνο αν εκτιμάς ότι θα σου δωθούν πληροφορίες πολύτιμες και δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.
Προστάτευσε τις πηγές σου με τήρηση της εμπιστευτικότητας, αλλά μη δίνεις υποσχέσεις αν δεν μπορείς να τις τηρήσεις. Ο λόγος, στη δημοσιογραφία, πρέπει όντως να «είναι συμβόλαιο».
Προστάτευε όσους σου το ζητούν, τα αδύναμα μέλη της κοινωνίας, τα θύματα κακοποίησης και τα παιδιά με προστασία της ταυτότητάς τους.
Ε2Μ1 =
Μάθημα 2
Το Διαδίκτυο προσφέρει πολλούς τρόπους στο πολίτη-δημοσιογράφο για να προβάλλει στο κοινό το έργο του.
Ο κλασικός προσωπικός ιστότοπος (personal site) είναι η λιγότερο ευέλικτη και αποδοτική επιλογή, διότι δεν παρέχει αυτόματη χρονική παράθεση των άρθρων.
Η δημιουργία δημοσιογραφικής σελίδας στα Κοινωνικά Δίκτυα είναι πολύτιμη για την απόκτηση «πρώτων αναγνωστών» από τους φίλους, αλλά δεν καλύπτει χαρακτηριστικά όπως η θεματική αναζήτηση.
Το ιστολόγιο (blog) είναι απαραίτητο εργαλείο για τον δημοσιογράφο, καθώς παρέχει όλο το αναγκαίο επικοινωνιακό περιβάλλον με τους αναγνώστες.
To Twitter δεν έχει σχέση με τη γενική αρθρογραφία, αλλά είναι εξαιρετικό εργαλείο ειδησεογραφίας και αναμετάδοσης, ακόμη και με ζωντανά βίντεο.
Το vlogging, με βιντεοεκπομπές στο YouTube ή και από κινητό τηλέφωνο, είναι η πιο πλήρης και πολλά υποσχόμενη πλατφόρμα για τη δημοσιογραφία του πολίτη. Επίσης, οι μαγνητοφωνημένες εκπομπές μέσω podcast είναι ο ιδανικός τρόπος για να προσεγγίσεις το κοινό που κινείται.
Ε2Μ2 =
Μάθημα 3
Οποιοσδήποτε καλός ερασιτέχνης της φωτογραφίας και του βίντεο μπορεί να καλύψει οποιοδήποτε συμβάν με το κινητό του τηλέφωνο. Ωστόσο, ο πολίτης-δημοσιογράφος δεν έχει πάντα τις συνθήκες που χρειάζεται για μια καλή οπτική και ηχητική λήψη, ούτε διαθέτει απαραίτητα το καλύτερο smartphone της αγοράς. Γι’ αυτό, μπορεί να καταφύγει στη βοήθεια ενός επιπλέον υλικού εξοπλισμού (σχετικά φθηνού), όπως και λογισμικού εξοπλισμού (που είναι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις δωρεάν).
Ο υλικός εξοπλισμός περιλαμβάνει μια εξωτερική μπαταρία, μια κάρτα αποθήκευσης αρχείων, ένα μαγνητικό τηλεφακό, ένα πλαίσιο χειρισμού με τρίποδο, δημοσιογραφικό μικρόφωνο και φλας LED, και – εφόσον χρειάζεται να γράφει κανείς «όπου βρίσκεται» – ένα πτυσσόμενο εξωτερικό πληκτρολόγιο. Ο λογισμικός εξοπλισμός περιλαμβάνει εφαρμογές διαχείρισης, εφαρμογές φωτογράφισης και βιντεολήψης, καθώς και εφαρμογές ηχογράφησης ή μετάδοσης podcast.
Ε2Μ3 =
Ενότητα 3
Μάθημα 1
Το ρεπορτάζ είναι η επιτόπια συλλογή των στοιχείων, δηλαδή είναι κανονικά «η πρώτη ύλη» ενός άρθρου. Όταν όμως ένα θέμα είναι αποκλειστικά ειδησεογραφικό, τότε το ρεπορτάζ μπορεί να είναι «η όλη ιστορία». Για τον πολίτη-δημοσιογράφο, αυτό είναι ίσως το συχνότερο είδος ιστορίας, οπότε η καλή προπόνηση στο ρεπορτάζ είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Κι επειδή η δημοσιογραφία του είναι διαδικτυακή (άρα, κυρίαρχα πολυμεσική), είναι σκόπιμο να σκέφτεται εξαρχής το ρεπορτάζ σαν μία σύνθεση του γραπτού και προφορικού λόγου με καταγραφές ήχου, εικόνας, βίντεο.
Για μια τέτοια προπόνηση, αξιοποιούμε μία εφαρμογή φωτογράφισης και βιντεολήψης με «σκηνοθετική ματιά»: Το StoryMaker εμπεριέχει έτοιμα σενάρια διαφόρων τύπων ρεπορτάζ και καθοδηγεί τον χρήστη του βήμα-βήμα στο πώς θα συλλέξει όλο το υλικό που χρειάζεται για να γεμίσει τα «συρτάρια» του άρθρου του.
Ε3Μ1 =
Μάθημα 2
Στην εποχή μας, όλοι γνωρίζουμε να βγάζουμε φωτογραφίες με το κινητό μας. Ωστόσο, η κίνηση,η δράση και η πίεση του χρόνου στο φωτορεπορτάζ είναι παράγοντες που οδηγούν σε απογοητευτικά αποτελέσματα. Για να ανταπεξέλθουμε, χρειάζεται να μελετήσουμε προσεκτικά το πώς γίνεται το καδράρισμα, ποιόν φακό χρησιμοποιούμε κατά περίπτωση, με ποια γωνία λήψης προσεγγίζουμε το θέμα, τι κάνουμε ανάλογα με το πόσο απέχουμε από το αντικέιμενο της φωτογράφισης, πώς αλλάζει τη λήψη η ρύθμιση του βάθους πεσίου και αντιμετωπίζουμε ή ελέγχουμε τον φωτισμό της σκηνής.
Εκτός από αυτά, υπάρχουν και συμβουλές γενικών ρυθμίσεων ή συμπεριφοράς που είναι καλό να ακολουθούμε πιστά.
Ε3Μ2 =
Μάθημα 3
Το βιντεορεπορτάζ σπάνια «βγαίνει με τη μία». Είτε λόγω των συνθηκών βιντεολήψης και ηχοληψίας, είτε λόγω των αναγκών διαχείρισης του περιεχομένου για να χωρέσει σε συγκεκριμένα χρονικά όρια, χρειάζεται η προσεκτική επεξεργασία του.
Το καλό αποτέλεσμα ξεκινά από τις σωστές επιλογές βιντεολήψης στο λογισμικό του κινητού σου και την φροντίδα σου για τα σωστά επίπεδα ήχου, χωρίς θόρυβο. Συνεχίζεται με την επεξεργασία του βίντεο, την μείξη ή και την πρόσθεση σκηνών, εικόνων, τίτλων, κειμένων και φωνής και την επεξεργασία του ήχου. Τελειώνει με τις ρυθμίσεις εξαγωγής στην επιθυμητή διαμόρφωση.
Ε3Μ3 =
Ενότητα 4
Μάθημα 1
Η συνέντευξη, είτε ξαφνικά - στον δρόμο - είτε προγραμματισμένα, είναι πολύ δύσκολη διότι δεν έχει να κάνει μόνο με γεγονότα αλλά και με τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων, τις δεξιότητες και τις προκαταλήψεις τους.
Υπάρχουν διαφορετικές παράμετροι που πρέπει να έχεις κανείς υπόψη του – και διαφορετικές αντιμετωπίσεις – μεταξύ των συνεντεύξεων «Vox Pop» και των συνεντεύξεων συνέδρων, για παράδειγμα. Επίσης ιδιαίτερη αντιμετώπιση χρειάζεται η συνέντευξη ατόμων «έτοιμων για καυγά» και η συνέντευξη παιδιών.
Η προγραμματισμένη συνέντευξη δίνει τα περισσότερα περιθώρια προετοιμασίας, αλλά έχει και περισσότερα στάδια για να φτάσεις στο ποιοτικό αποτέλεσμα που χρειάζεσαι.
Ε4Μ1 =
Μάθημα 2
Η συνέντευξη, η παρατήρηση και η λήψη σημειώσεων αποτελούν βασικά εργαλεία συλλογής στοιχείων. Η παρατήρηση έχει ως στόχο την απεικόνιση μιας κατάστασης ή ενός ατόμου. Οι εικόνες μπορούν να έρθουν με λόγια, εικόνες ή ήχο. Οι συνεντεύξεις μπορούν να παράσχουν όχι μόνο πληροφορίες για μια ιστορία αλλά και διορατικότητα στη διάρθρωση μιας ιστορίας. Οι συνεντεύξεις βάζουν τους ανθρώπους στο επίκεντρο της αφήγησης. Η λήψη σημειώσεων βοηθά τους δημοσιογράφους να παρακολουθούν τα βασικά σημεία στη συλλογή στοιχείων.
Τα κλειδιά για μια καλή συνέντευξη είναι:
- Κάνε την έρευνά σου πριν, για να είσαι σε θέση να θέσεις ενημερωμένες ερωτήσεις.
- Ξεκίνησε τη συζήτηση χαλαρά, για να αισθανθεί ο συνομιλητής πιο άνετα.
- Άκουσε προσεκτικά τις απαντήσεις. Μην υποθέτεις ότι τις γνωρίζεις από πριν.
- Να είσαι έτοιμος να κάνεις και ερωτήσεις που δεν είχες προγραμματίσει..
- Να είσαι παρατηρητικός. Αυτό είναι το καλύτερο σε μια προσωπική συνέντευξη.
- Μην σταματάς να κάνεις ερωτήσεις μέχρι να αισθανθείς ότι η συνέντευξη είναι πλήρης.
Ε4Μ2 =
Μάθημα 3
Το τελευταίο κρίσιμο βήμα μετά τη συλλογή των στοιχείων είναι η σκέψη. Πριν μια ιστορία γίνει άρθρο, ο δημοσιογράφος πρέπει να σταματήσει και να σκεφθεί το επίκεντρο της ιστορίας του. Η εστίαση στα σημαντικά και η απόρριψη των περιττών θα τον βοηθήσει στην όλη εστίαση του άρθρου του.
Η ανάλυση δημοσιευμένης συνέντευξης (ιδιαίτερα αν την συνέντευξη δίνει – αντί να παίρνει - δημοσιογράφος ειδικός στις συνεντεύξεις) προσφέρει πολλές αφετηρίες σκέψης.
Ε4Μ3 =
Ενότητα 5
Μάθημα 1
Η επιτυχημένη αρθρογραφία δεν είναι απλά θέμα έμπνευσης. Έχει αρκετούς κανόνες για να ακολουθήσεις και ακόμη περισσότερες «συνταγές γραφής» για να διαλέξεις.
Αν το άρθρο είναι καθαρά ειδησεογραφικό, η δόμησή του σύμφωνα με το μοντέλο της «ανεστραμμένης πυραμίδας» είναι ο κλασικός και δοκιμασμένος τρόπος. Για τα μη ειδησεογραφικά άρθρα, υπάρχουν διάφορες δομές να διαλέξει κανείς, όπως: η «κλεψύδρα», η «δομή εστίασης», η «αφηγηματική δομή», η δομή «Κόλλα πέντε» και η «συνταγή της Wall Street Journal».
Αν τα άρθρα γράφονται και «ανεβαίνουν στο Διαδίκτυο» κατευθείαν από το πληκτρολόγιο του κινητού, η «ανεστραμμένη πυραμίδα» είναι σχεδόν μονόδρομος. Αν όμως χρησιμοποιεί κανείς εξωτερικό πληκτρολόγιο στο κινητό του και ανεβάζει τα άρθρα του σε ιστότοπο ή ιστολόγιο, οι υπόλοιπες συνταγές ισχύουν.
Ε5Μ1 =
Μάθημα 2
Η αρθρογραφία στο Διαδίκτυο επιτρέπει στους αναγώστες να είναι ενεργοί, όχι παθητικοί, και να έχουν αυτοί τον έλεγχο της ροής ανάγνωσης. Εκεί που τα έντυπα άρθρα ήταν αφηγήσεις, τα ψηφιακά είναι εμπειρίες.
Ο δημοσιογράφος στο Διαδίκτυο δεν είναι πλέον ο «σοφός επί σκηνής»: καλείται να είναι περισσότερο «ο ταξιθέτης στην παράσταση», μια παράσταση πολύ πιο συνεργατική και διαδραστική. Επομένως, ο πολίτης-δημοσιογράφος στο Διαδίκτυο έχει τη δυνατότητα να να έχει διπλό ρόλο: του αφηγητή και του ξεναγού.
Ε5Μ2 =
Μάθημα 3
Τα μεταδεδομένα είναι οι λέξεις με τις οποίες αποδίδεται η δομή ενός άρθρου ή περιγράφεται το περιεχόμενό του. Τα είδη τους είναι, αντίστοιχα, δομικά και περιγραφικά μεταδεδομένα. Οι τύποι τους είναι λέξεις-κλειδιά, φράσεις-κλειδιά και ετικέτες (tags). Για τη διεύρυνση του κοινού των άρθρων, παροτρύνονται οι αναγνώστες να προωθούν στα κοινωνικά τους δίκτυα ενδείξεις ενδιαφέροντος (hashtags).
Όλοι οι τύποι μεταδεδομένων είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τη βελτίωση της ταξινόμησης και της ιχνηλασιμότητας των άρθρων από τις μηχανές αναζήτησης. Χρειάζονται όμως ιδιαίτερη φροντίδα στην επιλογή των κατάλληλων λέξεων γι’ αυτά και τη σύνταξή τους.
Ε5Μ3 =
Ενότητα 6
Μάθημα 1
Η αρθρογραφία για θέματα τεχνολογίας καλύπτεται ήδη από τα ΜΜΕ, αλλά μόνο επιφανειακά. Η ευκαιρία του πολίτη-δημοσιογράφου είναι να προσφέρει στον αναγνώστη μια πιο αναλυτική και κριτική ματιά, μέσα από οποιαδήποτε μορφή αρθρογραφίας από αυτές που έχουν ήδη μελετηθεί (ρεπορτάζ, ειδησεογραφία, συνέντευξη, αφήγηση). Αυτή η ποιοτικά πληρέστερη «ματιά» προϋποθέτει, όμως, γνώσεις και συνεχή ενημέρωση.
Λόγω της κρισιμότητας του παράγοντα «χρόνος» στην τεχνολογική θεματολογία, ο καλύτερος τρόπος αρθρογραφίας γι’ αυτήν είναι μέσα από ιστολόγιο. Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή στο πώς διαλέγει κανείς τον τίτλο, τη δομή και το ύφος του κάθε άρθρου. Επιπλέον προσοχή χρειάζεται όταν το άρθρο καταλήγει επικριτικό για μια τεχνολογία.
Ε6Μ1 =
Μάθημα 2
Αν η εκλαΐκευση θεμάτων τεχνολογίας είναι απαιτητική, οι προκλήσεις της εκλαΐκευσης θεμάτων επιστήμης είναι πολλαπλάσιες. Οι επαυξημένες ιδιαιτερότητες πηγάζουν αφενός από την δύσκολη «επικοινωνιακή γλώσσα» των επιστημόνων (ενώ οι τεχνολογικές επιχειρήσεις έχουν μηχανισμούς εκλαΐκευσης των επιτευγμάτων τους) και αφετέρου από τη δυσκολία του μεμονωμένου πολίτη-δημοσιογράφου να διακριβώσει την «αλήθεια» ερευνητικών αποτελεσμάτων εξειδικευμένης γνώσης.
Όμως, η δημοσιογραφία επιστημών είναι ιδιαίτερα δελεαστική, καθώς καλύπτεται ελάχιστα στη χώρα μας από τα μεγάλα ΜΜΕ. Αν ο πολίτης-δημοσιογράφος προσεγγίσει τα θέματά του με κοινωνική ευαισθησία αλλά και αναλυτική εκλαΐκευση, έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει πιστούς αναγνώστες και να προσφέρει μεγάλη υπηρεσία στην κοινωνία.
Για να το κατορθώσει αυτό, πρέπει να ακολουθήσει με συνέπεια συγκεκριμένα βήματα προετοιμασίας του, πριν αρχίσει το γράψιμο του άρθρου επιστήμης. Βοηθό του, έχει τα άφθονα και δωρεάν μέσα επιστημονικής πληροφόρησης που παρέχονται μέσα από τον Παγκόσμιο Ιστό και τις εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα.
Ε6Μ2 =
Μάθημα 3
Το άρθρο επιστήμης που γράφει ένας πολίτης-δημοσιογράφος διαφοροποιείται – και πρέπει να διαφοροποιείται – σε πολλά σημεία από εκείνα των δημοσιογράφων επιστήμης των ΜΜΕ. Αυτό οφείλεται τόσο στον διαφορετικό ρόλο και τρόπο εργασίας, όσο και στα διαφορετικά ζητούμενα των αναγνωστών της διαδικτυακής εποχής.
Για τον σχεδιασμό του άρθρου του, ο πολίτης-δημοσιογράφος επιστημών πρέπει πρώτα να πάρει υπόψη του τις παραμέτρους του διαδικτυακού μέσου όπου θα το αναρτήσει. Έπειτα, πρέπει να αποφασίσει τη δομή και το ύφος που θα έχει, όπως και τα πολυμέσα που θα ενσωματώσει.
Τέλος, κατά τη συγγραφή του άρθρου, πρέπει να διαλέξει τα στιλιστικά στοιχεία που θα «ζωντανέψουν» το κείμενό του και να συμπεριλάβει ή να αποφύγει (ανάλογα) στοιχεία απαραίτητα για τη διαφύλαξη του κύρους του και της εκτίμησης των αναγνωστών.
Ε6Μ3 =
Ενότητα 7
Μάθημα 1
O πολίτης-δημοσιογράφος επιτελεί το έργο του χωρίς την θεσμική κάλυψη ή την εταιρική υποστήριξη που έχουν οι δημοσιογράφοι των ΜΜΕ. Οπότε, είναι απαραίτητο να προετοιμαστείς με τη δόμηση του προσωπικού σου «κώδικα ασφάλειας».
Αυτός ο κώδικας περιλαμβάνει τα μέτρα πρόνοιας για την ασφάλεια των ψηφιακών δεδομένων που έχει στο κινητό σου, τα μέτρα προστασίας της προσωπική σου ασφάλειας και τα μέτρα διασφάλισης της αυθεντικότητας των πληροφοριών που προέρχονται από διαδικτυακές πηγές.
Για να φτιάξεις τη δική σου «εργαλειοθήκη ασφάλειας» υπάρχουν διαθέσιμες δωρεάν αρκετές εφαρμογές κινητού και πολλά διαδικτυακά εργαλεία, στα οποία μπορείς να απευθυνθείς για επαλήθευση: ταυτότητας προσώπων, τοποθεσίας λήψης των στοιχείων και αυθεντικότητας των φωτογραφιών.
Ε7Μ1 =
Μάθημα 2
Ο κώδικας δεοντολογίας του πολίτη-δημοσιογράφου δεν είναι κάτι που μπορεί να βγεί «έτοιμο από την κατάψυξη» των ΜΜΕ. Άλλωστε, είναι ακριβώς το διαπιστωμένο έλλειμα ηθικής των περισσότερων εφημερίδων και περιοδικών που συνέτεινε στη διεθνή πτώση αναγνωσιμότητας του Τύπου.
Ο πολίτης-δημοσιογράφος καλείται να εντάξει την ηθική ως αδιασάλευτη αξία της δημοσιογραφίας του, βασιζόμενος σε συγκεκριμένες και σαφείς αρχές. Οι λέξεις-κλειδιά του δικού του κώδικα δεοντολογίας είναι: Ελευθερία, αλήθεια, φωνή του λαού, υπόλογος στον αναγνώστη, ακρίβεια των στοιχείων, ολότητα της ιστορίας, τεκμήριο αθωότητας, τήρηση πλαισίου, σεβασμός, περιορισμός ζημιάς, αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων, άμεση διόρθωση λαθών, θάρρος, αποφυγή λογοκλοπής, ακεραιότητα, αποφυγή λίββελου.
Η τήρηση αυτού του κώδικα δεν είναι μόνο προαπαιτούμενο για την άσκηση της δημοσιογραφίας, αλλά και «υπαρξιακό στοίχημα» για τον πολίτη-δημοσιογράφο: Όντας μόνος και χωρίς οικονομική υποστήριξη, θα βρίσκεται διαρκώς στο νομικό στόχαστρο όλων όσων θίγονται από την αρθρογραφία του.
Ε7Μ2 =
Μάθημα 3
Οι πολίτες-δημοσιογράφοι υπόκεινται στους ίδιους νόμους όπως και όλοι οι άλλοι πολίτες. Όποιος δημοσιεύει οτιδήποτε, με οποιοδήποτε μέσο, πρέπει να έχει επίγνωση της πιθανότητας να παραβιάσει υπαρκτά πνευματικά δικαιώματα. Το νομικό πλαίσιο προστασίας τέτοιων δικαιωμάτων υπάρχει, αλλά και τροποποιείται ταχύτατα λόγω της ταχείας εξέλιξης των τεχνολογιών πληροφόρησης. Για να λειτουργούν με ασφάλεια, οι πολίτες-δημοσιογράφοι οφείλουν να διατηρούν ενήμερη και λειτουργική γνώση των εννοιών, των νομικών πλαισίων και των αδειοδοτικών δυνατοτήτων που διαμορφώνονται.
Ιδιαίτερες μορφές αδειοδότησης, που καλύπτουν όλο το φάσμα δυνατοτήτων μεταξύ της πλήρους επιφύλαξης πνευματικών δικαιωμάτων και της πλήρους εκχώρησής τους, είναι οι άδειες Creative Commons και ΕΛ/ΛΑΚ.
Ε7Μ3 =
Κριτική της ύλης
(δες Δραστηριότητα)
- Ανασκόπηση της ύλης