Και τα δύο Λ.Σ  Windows και Linux  υποστηρίζουν πολλούς χρήστες, δηλαδή είναι πολυχρηστικά (multi users). Διαφέρουν όμως σημαντικά όσον αφορά την διαχείριση των χρηστών.  Συγκεκριμένα:

Windows και χρήστες

 Στα Windows υπάρχει μια κεντρική διαχείριση δημιουργίας και διαχείρισης χρηστών από τον Διαχειριστή (Administrator) του συστήματος.  Ο λογαριασμός χρήστη  Διαχειριστής δημιουργείται αυτόματα με την εγκατάσταση του συστήματος και έχει πλήρη πρόσβαση σε όλους τους πόρους του συστήματος.

Ο Διαχειριστής μπορεί να δημιουργήσει χρήστες που ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες  όπως διαχειριστές, χρήστες, επισκέπτες κλπ. Η ομάδα που ανήκει κάθε χρήστης καθορίζει και τα δικαιώματα που έχει στους πόρους του συστήματος.

Η διαχείριση των λογαριασμών των χρηστών γίνεται στις Ρυθμίσεις και την επιλογή Λογαριασμοί. Στη συνέχεια με την επιλογή Οικογένεια και άλλοι χρήστες μπορεί να γίνει δημιουργία νέου χρήστη, να τροποποιηθεί ο τύπος ενός λογαριασμού (διαχειριστής ή κανονικός χρήστης) ή ο κωδικό πρόσβασής του. Οι νεότερες εκδόσεις των Windows απαιτούν, χωρίς όμως να είναι δεσμευτικό, ο κάθε χρήστης να είναι συνδεδεμένος με ένα λογαριασμό στη Microsoft. Κατά τη δημιουργία λοιπόν ενός νέου, χρήστη ζητούνται τα στοιχεία σύνδεσης όπως το Όνομα Χρήστη (username) και Συνθηματικό (password). Αυτή η σύνδεση ουσιαστικά ενεργοποιεί ορισμένες εφαρμογές του φλοιού του ΛΣ, συνδέοντας τις απευθείας με τη χρήση των αντίστοιχων on-line υπηρεσιών του νέφους της Microsoft, όπως τα OneDrive, Outlook και Store, πραγματοποιώντας συγχρονισμό πραγματικού χρόνου με αυτές τις υπηρεσίες.

Ο διαχειριστής επίσης μπορεί να διαχειριστεί τους λογαριασμούς χρηστών η ακόμα και να τους διαγράψει. Η διαχείριση μπορεί να περιλαμβάνει την τροποποίηση των ρυθμίσεων    υπαρχόντων χρηστών, όπως το όνομα, ο τύπος λογαριασμού, ο κωδικός πρόσβασης, οι ομάδες στις οποίες ανήκει ο χρήστης κ.ά. Ο διαχειριστής μπορεί να ορίσει τα δικαιώματα πρόσβασης για τους χρήστες, επιτρέποντας ή αποκλείοντας την πρόσβαση σε συγκεκριμένα αρχεία, φακέλους ή προγράμματα. Η διαγραφή περιλαμβάνει τη διαγραφή του χρήστη από το σύστημα (δεν μπορεί πλέον να συνδεθεί) και τη διαγραφή όλων των αρχείων του. Αυτές οι διαδικασίες γίνονται  επίσης από τις ρυθμίσεις "Χρήστες και Ομάδες" στο "Πίνακας Ελέγχου". Η διαγραφή χρηστών θέλει ιδιαίτερη προσοχή γιατί μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια δεδομένων.

Linux και χρήστες

Στο Linux υπάρχει κεντρική και αποκεντρωμένη διαχείριση δημιουργίας και διαχείρισης χρηστών.  Η  δημιουργία και η διαχείριση χρηστών γίνεται συνήθως μέσω δύο  κεντρικών αρχείων  το "/etc/passwd" και το "/etc/group".

Ο λογαριασμός του διαχειριστή με όνομα root  δημιουργείται αυτόματα με την εγκατάσταση του συστήματος και έχει πλήρη πρόσβαση σε όλους τους πόρους του συστήματος. Συνήθως δημιουργείται και ένας λογαριασμός απλού χρήστη με όνομα guest (επισκέπτης).

Ο διαχειριστής μπορεί να δημιουργήσει χρήστες και να καθορίσει τα δικαιώματά του είτε γράφοντας κατευθείαν στα αρχεία "/etc/passwd" και το "/etc/group" είτε μέσω διάφορων εντολών όπως η  "useradd" και η  "usermod".  Στο "/etc/passwd" καταγράφονται οι χρήστες και τα δικαιώματα τους  ενώ στο "/etc/group" οι ομάδες των χρηστών και τα δικαιώματά τους. Η συμμετοχή ενός  χρήστη σε μια ομάδα συνεπάγεται ότι ο  χρήστης αυτός παίρνει όλα τα δικαιώματα της ομάδας. Ένας χρήστης μπορεί να ανήκει σε πολλές ομάδες.

Επίσης, οι περισσότερες διανομές Linux προσφέρουν γραφικές εφαρμογές για τη διαχείριση χρηστών, που κάνουν τη διαδικασία πιο εύκολη και οικεία για τους χρήστες που δεν είναι εξοικειωμένοι με το τερματικό και τη γραμμή εντολών.  Στο Ubuntu, η γραφική εφαρμογή διαχείρισης χρηστών διαφέρει από έκδοση σε έκδοση όπου μπορούμε να τη συναντήσουμε  ονομάζεται "Users and Groups" (Χρήστες και Ομάδες) και βρίσκεται μέσα στον “Control Panel”  (Πίνακας Ελέγχου) ή ως “System Settings” (Ρυθμίσεις Συστήματος) και “User accounts” (Λογαριασμοί χρηστών).

Ο διαχειριστής μπορεί να τροποποιήσει τις παραμέτρους των υπαρχόντων λογαριασμών χρηστών, συνήθως χρησιμοποιώντας την εντολή "usermod" ή το γραφικό περιβάλλον της διανομής. Ακόμα μπορεί να διαγράψει ένα λογαριασμό χρήστη χρησιμοποιώντας την εντολή "userdel" ή το γραφικό περιβάλλον.

 Οι χρήστες στο Linux

Για να προβάλλουμε τους χρήστες σε ένα σύστημα Linux πληκτρολογούμε σε περιβάλλον τερματικού την παρακάτω εντολή:

 cat /etc/passwd | awk -F: '{print $1}'

Το αποτέλεσμα την εκτέλεσης της εντολής θα είναι κάπως έτσι:

root
daemon
bin
sys
sync
games
man
…

Οι περισσότεροι από αυτούς τους χρήστες δημιουργούνται αυτόματα από το ίδιο το Linux ως μέρος της διαμόρφωσης ή όταν γίνεται εγκατάσταση εξειδικευμένου λογισμικού όπως postfix, MySQL κ.λπ. Για να δούμε πόσοι είναι οι χρήστες στο σύστημα μας πληκτρολογούμε την παρακάτω εντολή:

cat /etc/passwd | wc –l

Τόσο οι χρήστες του συστήματος όσο και οι κανονικοί χρήστες στο Linux έχουν ένα μοναδικό αναγνωριστικό χρήστη (UID) για την αναγνώρισή τους. Οι χρήστες συστήματος έχουν UID στην περιοχή από 0 (χρήστης ρίζας) έως 999. Οι κανονικοί χρήστες λαμβάνουν συνήθως UID από 1000 και μετά, με κάθε χρήστη που δημιουργήθηκε πρόσφατα να λαμβάνει το επόμενο μικρότερο αχρησιμοποίητο UID.  Η εντολή μου μας βοηθά να προβάλλουμε τους μη αυτόματα δημιουργημένους χρήστες είναι λίγο συνθέτη και είναι η ακόλουθη (σε μια γραμμή):

eval getent passwd {$(awk '/^UID_MIN/ {print $2}' /etc/login.defs)..$(awk '/^UID_MAX/ {print $2}' /etc/login.defs)} | cut -d: -f1

 

Σύγκριση των δύο Λ.Σ ως προς τους χρήστες

Και στα δύο Λ.Σ οι διαχειριστές μπορούν να ορίσουν πολλούς χρήστες και να καθορίσουν τα δικαιώματά τους. Συνολικά, και τα δύο λειτουργικά συστήματα παρέχουν δυνατότητες δημιουργίας, διαχείρισης και διαγραφής  χρηστών, αλλά η προσέγγιση του Linux είναι πιο ευέλικτη και προσαρμόσιμη, ενώ τα Windows παρέχουν μια πιο απλή και κεντρική διαχείριση των χρηστών.

  Υλοποιήστε τις δραστηριότητες 6.3.1-6.3.3