1.1.1 Εισαγωγή

Ο τίτλος του μαθήματος μας είναι «Εισαγωγή στην Πληροφορική και την ανοικτότητα». Άρα το πρώτο πράγμα που πρέπει να αναλύσουμε και να κατανοήσουμε είναι οι έννοιες Πληροφορική, Ηλεκτρονικός Υπολογιστής (Η/Υ), Πρόγραμμα και Ανοικτότητα.

Σήμερα, πολλοί άνθρωποι ασχολούνται με τη συλλογή, την επεξεργασία, τη διανομή ή την παραγωγή πληροφορίας. Ακούμε συχνά ότι στην εποχή μας ζούμε την «επανάσταση της πληροφορίας», η οποία θα επιδράσει καταλυτικά στον πολιτισμό και τη ζωή μας. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά υπήρξαν τουλάχιστον τρείς τέτοιες «επαναστάσεις» στο παρελθόν που έφεραν μεγάλες αλλαγές στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.

 Η πρώτη και ίσως η πιο σημαντική, που διέκρινε τους ανθρώπους από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο, ήταν η ανάπτυξη του λόγου. Έτσι γεννήθηκε το πρώτο και το απλούστερο επίπεδο επικοινωνίας. Με το λόγο οι πρόγονοι μας αντάλλασσαν πληροφορίες με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας που ζούσαν και μετέδιδαν γνώση στα παιδιά τους. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το απόθεμα της γνώσης να μεγαλώνει από γενιά σε γενιά.

 Η δεύτερη μεγάλη πρόοδος στην πιο αποτελεσματική επεξεργασία πληροφοριών ήταν η ανακάλυψη της γραφής (3.500 π.Χ.) και κατόπιν η ανάπτυξη του αλφαβήτου (1.800 π.Χ.). Τα γραπτά κείμενα είναι πιο αξιόπιστα και πιο ανθεκτικά από την ανθρώπινη μνήμη και μπορούν να αντιγραφούν. Με τη γραφή έχουμε πλέον αξιόπιστη αποθήκευση πληροφοριών για μεγάλες χρονικές περιόδους και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ανθρώπων που δεν έχουν συναντηθεί ποτέ στη ζωή τους.

 Η τρίτη επανάσταση ήταν η εφεύρεση της τυπογραφίας (στα τέλη του Μεσαίωνα). Μέχρι τότε η αντιγραφή κειμένων γινόταν με το χέρι και ήταν δύσκολο να διαδοθούν ευρέως οι πληροφορίες και η γνώση. Με την εκτύπωση, τα βιβλία, τα κείμενα, οι εφημερίδες παράγονται μαζικά και η μετάδοση των πληροφορίων γίνεται πολύ εύκολα και γρήγορα.

 Καθώς οι κοινωνίες αναπτύσσονταν, μεγάλωνε ο όγκος των πληροφοριών κάθε είδους και γινόταν δύσκολη η αναζήτηση, προσπέλαση και τέλος η επεξεργασία τους. Ο σημαντικότερος περιοριστικός παράγοντας όμως ήταν οι αδυναμίες που έχει το ανθρώπινο μυαλό. Αυτές είναι η αδυναμία να συγκρατεί στην μνήμη του πολλές πληροφορίες και η ταχύτητα που τις επεξεργάζεται. Στην προσπάθεια λοιπόν του ανθρώπου να ανακαλύψει μια συσκευή που να τον βοηθάει να αποθηκεύει τεράστιο όγκο πληροφοριών σε μικρό χώρο, να κάνει γρήγορα και με ακρίβεια δύσκολες και πολύπλοκες επεξεργασίες πληροφοριών, φτάσαμε στα μέσα του 20ου αιώνα στην τέταρτη «επανάσταση» της πληροφορίας, που οφείλεται στη δημιουργία των ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ).

Η πληροφορία μπορεί πια να παρασταθεί με ηλεκτρονική μορφή και να γίνει αντικείμενο επεξεργασίας από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές σύμφωνα με τις εντολές που τις δίνει ο άνθρωπος μέσω ενός προγράμματος.

Το ερώτημα γιατί να είναι ηλεκτρονικοί απαντάται από τις απαιτήσεις που έχουμε για τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα και το ηλεκτρικό ρεύμα είναι αυτό που μας δίνει τις μεγαλύτερες ταχύτητες που θα μπορούσαμε να έχουμε στη φύση. Αυτό όμως έχει και ένα μειονέκτημα, ότι το ηλεκτρικό ρεύμα έχει μόνο δύο καταστάσεις: περνάει ρεύμα (υψηλή τάση) ή δεν περνάει ρεύμα (χαμηλή τάση). Όλα λοιπόν στον ηλεκτρονικό (ψηφιακό) κόσμο πρέπει να αναπαρίστανται με αυτές τις δύο καταστάσεις (ψηφιακή μορφή). Αφού εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να «μιλήσουμε» με ηλεκτρικούς παλμούς, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα κώδικα επικοινωνίας. Πως, όμως, μπορούμε να μετράμε την ποσότητα πληροφοριών που διαχειρίζεται ο υπολογιστής, σε ποια μορφή θα πρέπει να δοθούν αυτές οι πληροφορίες, ώστε να του είναι κατανοητές και ποια είναι, τελικά, η γλώσσα που καταλαβαίνει; Όλα αυτά τα ερωτήματα θα τα εξετάσουμε στα επόμενα μαθήματα.